Nowe regulacje rynku pracy – kluczowe zmiany od 2025 roku
Nadchodzą zmiany na rynku pracy. Prezydent podpisał ustawy: Ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z 20 marca 2025 roku oraz Ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia z 20 marca 2025 roku. Co dokumenty niosą za sobą dla firm i agencji pracy tymczasowych? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj najważniejsze zmiany.
Podstawowe obowiązki agencji pracy tymczasowej
Agencja pracy tymczasowej, która chce zatrudniać cudzoziemców, musi posiadać wpis do rejestru agencji zatrudnienia. Obowiązek ten dotyczy zarówno kierowania osób do pracy za granicą, jak i zatrudniania cudzoziemców na terenie Polski. Zgodnie z nową ustawą o rynku pracy i służbach zatrudnienia (art. 305 ust. 3), nowo zarejestrowane agencje mogą przez pierwsze dwa lata działalności kierować do pracy wyłącznie: obywateli polskich, obywateli państw Unii Europejskiej oraz cudzoziemców zwolnionych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę – np. posiadaczy Karty Polaka czy obywateli Ukrainy objętych procedurą powiadomienia. Oznacza to, że agencje nie mogą w tym czasie zatrudniać obywateli państw trzecich, jeśli ich zatrudnienie wymaga zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.
Dopiero po upływie dwuletniego okresu działalności na rynku możliwe jest legalne kierowanie do pracy cudzoziemców wymagających takich dokumentów. Co istotne, jeśli agencja wcześniej prowadziła działalność wyłącznie w zakresie zatrudniania obywateli Polski, konieczne będzie dokonanie zmiany wpisu w rejestrze, aby móc rozszerzyć zakres działalności o zatrudnianie cudzoziemców.
Nowe przepisy zawarte również w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom wprowadzają dodatkowo elektronizację procedur, nowe obowiązki informacyjne dla pracodawców oraz zaostrzenie kar za nielegalne zatrudnienie. Regulacje te koncentrują się przede wszystkim na obywatelach państw trzecich – a więc spoza Unii Europejskiej – którzy wymagają odpowiednich zezwoleń na pracę lub oświadczeń.
Wszystkie te zmiany mają na celu ograniczenie działalności nieuczciwych podmiotów, tzw. firm-krzaków, które powstają wyłącznie w celu umożliwienia obcokrajowcom wjazdu do Polski, często w oderwaniu od realnych potrzeb rynku pracy.
Co jeszcze czeka agencje pracy tymczasowej?
Agencje są zobowiązane do posiadania na terytorium Polski lokalu przeznaczonego do świadczenia usług oraz przechowywania dokumentacji dotyczącej zatrudnienia, a zagraniczne agencje, które chcą działać na terenie naszego kraju, muszą wyznaczyć pełnomocnika w Polsce i spełniać określone wymogi dotyczące biura i dokumentacji. Agencje muszą także sporządzać coroczne sprawozdanie. Do marszałka województwa przekazywane są dane o: liczbie zatrudnionych osób, liczbie skierowanych do pracy tymczasowej, a także liczbie cudzoziemców objętych usługami pracy tymczasowej. Ponadto agencje pracy mają obowiązek współpracować z publicznymi organami rynku pracy przy realizacji polityki zatrudnienia.
Agencje zatrudnienia nie mogą dyskryminować kandydatów ze względu na płeć, wiek, rasę, narodowość, religię, niepełnosprawność, orientację seksualną ani inne kryteria. Zmianie nie ulegają kwestie dotyczące opłat – opłaty za rekrutacje nadal są zabronione! Przed skierowaniem osoby za granicę, agencja musi przekazać pisemną informację o wszystkich kosztach i opłatach (związanych np. z zakwaterowaniem lub przejazdem).
Zasady zawierania umów z cudzoziemcami
Podstawą do legalnego zatrudnienia cudzoziemca spoza UE jest wymóg posiadania przez niego ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz odpowiedniego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy, jeśli są one wymagane. Cudzoziemcy zatrudnieni do pracy muszą otrzymać pisemną umowę, która zawiera najważniejsze zapisy: dane podmiotu powierzającego pracę, okres zatrudnienia, warunki pracy i płacy, warunki ubezpieczenia społecznego, a także obowiązki i uprawnienia obu stron. Jeśli cudzoziemiec nie posługuje się językiem polskim, to podmiot zatrudniający musi przedstawić cudzoziemcowi treść umowy na piśmie w wersji dla niego zrozumiałej przed podpisaniem umowy. W przypadku zawarcia umowy w języku obcym podmiot zatrudniający musi przechowywać jej tłumaczenie na język polski dokonane przez tłumacza przysięgłego.
Kontrole i sankcje
Działalność agencji zatrudnienia podlega kontroli, w tym kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy i Marszałka Województwa. Podmiot, który pobiera opłaty niezgodne z przepisami lub dyskryminuje kandydatów, podlega karze grzywny od 3000 zł do 30 000 zł, a brak wymaganego lokalu, fałszywe oświadczenia lub nieusuwanie stwierdzonych naruszeń może skutkować decyzją o zakazie wykonywania działalności, która podlega natychmiastowemu wykonaniu.
Podsumowanie
Nowe ustawy precyzują i zaostrzają warunki prowadzenia działalności przez agencje zatrudnienia. Szczególnie istotne są warunki dotyczące lokalu, konieczność posiadania dwuletniego doświadczenia przed świadczeniem usług dla cudzoziemców wymagających zezwoleń, a także szczegółowe obowiązki informacyjne i sprawozdawcze. Zachęcamy do zapoznania się z treścią obu ustaw:
Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia
